Kamil misin ne demek? Mükemmellik İddiasına Cesur Bir İtiraz
“Kamil misin?” sorusunu sevmiyorum. Çünkü bu soru, samimi bir merak gibi görünse de çoğu zaman bir hüküm verme aracına dönüşüyor. Birini hizaya çekmek, ahlak terazisini tekeline almak ve “ben ölçerim, ben biçerim” demek için kusursuz bir bahane. Evet, “kamil” (kâmil) kelimesi köken olarak “olgun, tamamlanmış” demek; ama bugünün hız çağında bu ifade, çoğu zaman üstten bakan, dışlayıcı ve performatif bir yargıya evriliyor.
“Kamil misin?”: Kökeni, Güncel Kullanımı ve Sorunun Kendisindeki Sorun
Klasik gelenekte “kâmil”, ahlaki ve zihinsel olgunlukla ilişkilendirilir. Güzel—ama tuzaklı. Çünkü olgunluğu tek bir kalıba sıkıştırdığınızda, farklı yaşam koşullarını, kırılganlıkları ve gelişme süreçlerini görmezden gelirsiniz. Gündelik dilde “Kamil misin?” genellikle iğneleyici bir tonla kullanılır: “Hâlâ yanlış yapıyor musun?” mesajı verir. Oysa olgunluğun doğası gereği, hata yapmayı, özür dilemeyi ve yeniden öğrenmeyi içerdiğini unutuyoruz. Mükemmelliği kutsayan söylem, insanı insansızlaştırır.
Mükemmellik Tuzağı: Neden Sorunlu?
Mükemmellik, sandığımız kadar masum değil. Birincisi, ölçme sorunu: Hangi kriterle kâmillik? Kime göre, nerede, hangi bağlamda? İkincisi, zaman sorunu: Olgunluk bir hat üzerinde ilerlese bile geriye düşüşler, kırılmalar, yeniden başlar olmaz mı? Üçüncüsü, etik sorun: “Kamil” etiketi, kişinin eleştiriden muaf olduğu izlenimi yaratabilir; bu da hesap verebilirliği zayıflatır. Son olarak, psikolojik sorun: “Kamil olmalıyım” baskısı; kaygı, utanç ve sahte bir “iyi insan” gösterisine dönüşebilir. İçeride çalkalanırken dışarıda sakin poz kesmek… Tam bir performans sanatı.
Ahlak Polisliği ve Sembolik Güç
“Kamil misin ne demek?” sorusu, çoğu zaman bir güç ilişkisi kurar. Soruyu soran, kendini hakem ilan eder. Böylece ahlak bir sembolik sermayeye dönüşür: Kimin sesi daha çok çıkar, kimin sözü daha makbul sayılır, kim “olgun” kartını daha ustaca kullanır? Bu sistem, farklı deneyimleri (yoksulluk, travma, bakım emeği, engellilik) görmezden gelir. O görünmez yükleri taşırken “neden kâmil değilsin?” diye sorulması, mağduru yeniden cezalandırır.
Dil ve Toplumsal Cinsiyet
“Kamil” kelimesi gramer olarak cinsiyetsiz görünse de kültür pratiklerinde çoğu kez erkek olgunluğu normlaştırılır. Sessiz kalmak “olgunluk” diye pazarlanır; oysa sessizlik, çoğu kadının ve azınlığın üzerine zorla giydirilmiş bir taktiktir. Bazen “olgunluk” diye dayatılan şey, yalnızca uyumdur—adalet arayışının sesi kısılır.
Sınıf, Ayrıcalık ve Görünmeyen Bağlamlar
Olgunluk kriterleri, orta-üst sınıf normlarına yaslandığında, ekonomik güvencesizliği olanların çabaları küçümsenir. “Kamil misin?” demek kolay; ama dar gelirli birinin hayatta kalma stratejilerini “olgun değil” diye damgalamak, bağlam körlüğüdür. Olgunluk, bağlam bilinmeden ölçülemez.
Ruhsallık mı, Performans mı? (Ve Spiritüel Bypass)
Kimi çevrelerde “kâmillik”, tatsız duyguları hızlıca halının altına süpürmekle eş tutuluyor. “Affet, bırak, yüksel” ezberleri, spiritüel bypassın tipik işaretleri. Yani ruhsallık kisvesiyle duygusal gerçeklerden kaçmak. Oysa olgunluk, duyguyu inkâr değil, düzenlemeyi; kaçıș değil, temas etmeyi gerektirir. Konforlu parıltı yerine zor ama dürüst bir yüzleşme.
Peki, Olgunluk Nasıl Anlaşılır? Etiket Yerine Eylem
“Kamil misin ne demek?” sorusunu ters yüz edip şunu soralım: Hangi davranışlar, hangi alışkanlıklar olgunluğu somutlar?
Hesap verebilirlik: Hata yaptığında savunmaya değil, onarıma yönelmek.
Tutarlılık: Değer–eylem uyumu; günün ruhuna göre değişmeyen bir omurga.
Empati ve sınır koyma: Hem başkasını gözetmek hem kendini tüketmemek.
Öğrenmeye açıklık: Yanılmayı utanç değil, bilgiye açılan kapı görmek.
Güçle ilişki: Yetkiyi şeffaf kullanmak, eleştiriye alan açmak.
Bunlar “kamil” etiketi takmadan da ölçülebilir; çünkü hepsi gözlenebilir pratiklerdir.
Provokatif Sorular: Tartışmayı Başlatalım
“Kamil misin?” diye soran, gerçekten merak mı ediyor, yoksa iktidar mı kuruyor?
Mükemmellik talebi, kimin sesini kısıyor; hangi deneyimi değersizleştiriyor?
Olgunluk, sessizlik ve uyumla mı ölçülür; yoksa adil itirazı ve net sınırları da içerir mi?
“Olgun” sayılan kişi, sorgulanmaktan muaf olduğunda toplumsal risk nedir?
Etiketleri söksek, geriye hangi davranışlar kalır ve onları nasıl geliştirebiliriz?
SEO Notu Yerine Netlik: Kamil misin ne demek? Sorusunu Yeniden Yazalım
“Kamil misin ne demek?” bugün, “İnsan olmanın karmaşıklığını kabul ediyor musun; hatayı onarımla, gücü şeffaflıkla, duyguyu cesaretle karşılıyor musun?” demek olmalı. Cevap bir etiket değil, süreç ve pratik olmalı: dünden bugün biraz daha dürüst, biraz daha adil, biraz daha merhametli olabilmek.
Sonuç: Etiket Değil, Eylem Konuşsun
“Kamil misin?” sorusu, insanı sabitleyen bir mühür değil; ancak doğru sorarsak dönüştüren bir aynaya dönüşebilir. Olgunluk bir rozet değil, her gün yeniden kanıtlanan küçük seçimlerdir: özür dilemek, onarmak, sınır koymak, şeffaf olmak, adil kalmak. Etiketler kolay, eylemler zordur. O halde gerçek soru şudur: Bugün ne yaptın ki yarın ‘kamil’ demeye cesaretin olsun?